Wat is hyperthyreoïdie?

Bij oudere katten komt een aandoening voor, waarbij de schildklier te hard werkt. We noemen dit hyperthyreoïdie.

Katten hebben een schildklier die bestaat uit twee lobben, die zich in de hals bevinden, aan beide zijden van de luchtpijp. Normaal zijn deze niet te voelen. De schildklier is verantwoordelijk voor de productie van het schildklierhormoon. Dit hormoon bepaalt hoe snel de stofwisseling werkt.

Als de schidklier te hard werkt, wordt er teveel schildklierhormoon aangemaakt. Dit heeft gevolgen voor de snelheid van de stofwisseling, maar ook voor het hart, de nieren en andere organen. Hyperthyreoïdie wordt bijna altijd veroorzaakt door een goedaardig gezwel van de schildklier. Het is nog niet precies bekend waarom dit gezwel ontstaat.

Wat zijn de verschijnselen?

Doordat de stofwisseling sneller werkt, zal een kat met hyperthyreoïdie afvallen, ondanks een normale of juist toegenomen eetlust. Slechts een klein deel van de katten met een te hardwerkende schildklier vertoont een verminderde eetlust. Andere verschijnselen die kunnen voorkomen zijn rusteloos of nerveus gedrag, luid mauwen, braken, diarree, meer drinken en meer plassen (de kattenbak is natter of moet vaker verschoond worden) en een slechte onverzorgde vacht.

Kat vóór het ontwikkelen van hyperthyreoïdie & dezelfde kat mèt hyperthyreoïdie.
Bron: 'Feline Hyperthyroidism' Client Brochure for cat owners from American Association of Feline Practitioners

Hoe kunnen we het vaststellen?

Door uw kat lichamelijk te onderzoek, krijgt de dierenarts vaak al een vermoeden dat er sprake kan zijn van een een te hard werkende schildklier. Zo is de schildklier bij een kat met hyperthyreoïdie vaak vergroot en dus voelbaar. Ook hebben deze katten vaak een versnelde hartslag en er kan een hartruis aanwezig zijn. Met bloedonderzoek kan een definitieve diagnose worden gesteld. Met dit onderzoek wordt de hoeveelheid schildklierhormoon in het bloed gemeten. In de meeste gevallen is dit voldoende, maar in sommige gevallen zijn extra bloedonderzoeken noodzakelijk. Daarnaast wordt er ook gekeken naar het funcitoneren van de andere organen, omdat een te hardwerkende schidklier ook gevolgen kan hebben voor het funcitoneren van onder andere de nieren.
In enkele specialistische klinieken kan met behulp van een bepaald soort licht radio-actief jodium een scan worden gemaakt om het te hard werkende schildklierweefsel in beeld brengen. In ongeveer vijf procent van de katten is er naast de schildklierlobben ook nog schildklierweefsel in de borstholte aanwezig. Dat kan met zo'n scan worden aangetoond. Schildklierweefsel in de borstholte kan niet verwijderd worden door middel van een operatie.

Wat is er aan te doen?

Er zijn meedere behandelings opties voor hyperthyreoïdie. Elke behandeling heeft voor- en nadelen. Welke behandeling het meest geschikt is, is per individu verschillend.

De mogelijke behandelingen op een rij:

• Medicijnen
  De productie van schildklierhormoon kunnen we remmen met medicijnen (2x per dag tabletten). De dosering van het medicijn kan in de loop van de tijd veranderen. De schildklier kan namelijk steeds meer schildklierhormoon gaan produceren, daarom zijn regelmatig controles nodig. De behandeling is levenslang en zorgt niet voor het verdwijnen van het gezwel van de schildklier.
  Voor katten waarbij het niet mogelijk is om tabletten te geven, is er ook een oorzalf verkrijgbaar met een vergelijkbaar effect.
• Behandeling met radioactief jodium
  Een hele mooie, maar wel kostbare, methode is het behandelen met radioactief jodium. Hierdoor wordt van binnenuit het te hard werkende schildklierweefsel kapot gemaakt. Het normale schildklierweefsel blijft aanwezig. Na deze behandeling zijn dus geen medicijnen meer nodig. Deze behandeling wordt alleen in speciale klinieken uitgevoerd, die met dit materiaal mogen werken. Uw kat moet daar ook enige tijd worden opgenomen, omdat hij of zij tijdelijk radioactief jodium uitscheidt naar de omgeving. Het is een erg veilige methode.
• Chirurgie
  De te hard werkende schildklier kan middels een operatie worden verwijderd. Dit kan eenzijdig of beiderzijds nodig zijn. Echter als bij een kat de ene schildklierlob te hard werkt, is de kans erg groot dat de andere binnen afzienbare tijd ook te hard gaat werken. Als beide schildklierlobben verwijderd moeten worden, moet er daarna levenslang schildklierhormoon toegediend worden.
  Bij ongeveer 5% van de katten is er ook schildklierweefsel in de bostholte aanwezig. In dat geval is operatie geen optie. Om hier achter te komen, moet eerst een scan gemaakt worden van het schildklierweefsel.
• Speciaal dieet
  De schildklier heeft jodium nodig om schildklierhormoon te maken. Er is een speciaal dieetvoer (Hill's® Y/D) dat erg weinig jodium bevat, zodat de schildklier niet te veel hormoon meer kan aanmaken. Hierbij is zeer belangrijk dat de kat absoluut niets anders te eten krijgt, anders werkt het dieet niet.

Welke behandeling er ook wordt gekozen, het doel blijft hetzelfde: de normale functie van de schildklier herstellen met zo min mogelijk bijwerkingen. Ook willen we voorkomen dat er te weinig schildklierhormoon in het lichaam aanwezig is. In alle gevallen is het raadzaam om enige tijd na de start van de behandleing de schildklierfunctie te controleren, zodat we zeker zijn dat de behandeling het juiste effect heeft (gehad) en/of de dosering van de medicatie correct is.

Naast de behandeling van de schildklier zal soms ook nog medicatie gegeven moeten worden om andere aanwezige aandoeningen te behandelen. Zo kunnen schildklierpatienten ook een hoge bloeddruk hebben of nierproblemen.

Wij hebben veel ervaring met de behandeling van schildklierproblemen bij de kat, zodat wij u een zo gefundeerd mogelijk behandelplan kunnen aanbieden, afgestemd op uw kat en uw situatie.