Momenteel werken mensen zoveel mogelijk thuis. Restaurants en cafés zijn gesloten. Ook de scholen zijn dicht en alleen kinderen van ouders met een essentieel beroep mogen naar een kinderdagverblijf. Op moment van schrijven is het nog onzeker hoelang deze maatregelen nog van kracht zullen blijven. Het zijn onzekere en soms beangstigende tijden. Toch zijn er ook veel lichtpuntjes. Een van die lichtpuntjes is het hebben van een hond of kat. Onze viervoeters die de online vergaderingen verstoren of ons belemmeren om te werken door op schoot, of op de laptop, te gaan liggen. Daarnaast vormen honden ook een goede reden om toch een blokje om te gaan in de buurt.
Maar hoe vergaat het onze huisdieren tijdens deze coronacrisis? In dit artikel proberen we de mogelijke gevolgen van de maatregelen te belichten voor honden en katten. Deze gevolgen kunnen zowel geestelijk, als lichamelijk zijn. Lichaam en geest staan immers met elkaar in verbinding.
De meeste honden brengen normaal gesproken grote delen van hun dag alleen door. Sommige honden hebben het geluk dat ze met hun baasje mee naar kantoor mogen, of dat ze om een andere reden niet alleen thuis hoeven te zijn. Voor de meeste honden geldt echter dat ze hun dagen gewoonlijk in sociale isolatie doorbrengen, tot hun baasje thuiskomt. Mensen die honden hebben of hebben gehad, zullen herkennen hoe enthousiast een hond op je af kan stormen als je alleen vijf minuten bent geweest om het vuilnis buiten te zetten. Voor de meeste honden zal het dan ook een verademing zijn om hun baasje(s) de hele dag om zich heen te hebben. Daarnaast kan de huidige situatie ervoor zorgen dat honden met verlatingsangst straks, als de maatregelen versoepeld worden en de situatie weer enigszins terugkeert naar de normale routines, meer moeite hebben met het weggaan van hun eigenaar. Maanden van training zijn mogelijk teniet gedaan. Ook is het mogelijk dat verlatingsangst die voor de maatregelen in hele milde vorm aanwezig was, hierna in een ernstigere vorm aanwezig is. Aangezien we nog nooit een dergelijke situatie hebben meegemaakt, kunnen we alleen speculeren wat de gevolgen zullen zijn voor deze groep honden. Het is echter onwaarschijnlijk dat dit geen gevolgen zal hebben voor honden met al bestaande, danwel milde en mogelijk niet herkende, verlatingsangst. De rol van katten onze maatschappij is anders dan die van honden. Katten worden gezien als zelfstandige wezens. Katten zijn niet op dezelfde manier gedomesticeerd als honden. Ze hebben de mogelijkheid om een positieve band met mensen te vormen, maar katten hebben veel meer dan honden nog de mogelijkheid om alleen, onafhankelijk van menselijke zorg, te overleven. De liefde voor een kat voor de mens is minder onvoorwaardelijk dan die van honden. Dit wordt ook wel weergegeven door het gezegde: een hond heeft een baas, een kat personeel. Er zijn echter altijd uitzonderingen en katten die wel erg gericht zijn op mensen. Katten zijn daarnaast ook echte gewoontedieren. Kleine verstoringen in hun dagelijkse routine kunnen al leiden tot onrust, angst en stress. Hoewel er ook katten zullen zijn die het fijn vinden dat iedereen nu thuis is, zal het voor veel katten stressvol zijn. Denk bijvoorbeeld aan gezinnen met jonge kinderen die nu de hele dag thuis zijn. Niet alle katten hebben een plek waar ze zich kunnen terugtrekken van de kinderen. Waar ze normaal de kans hadden om overdag hun eigen gang te gaan, zijn de kinderen nu veelal thuis. Ook zijn er katteneigenaren die hun kat(ten) nu niet naar buiten laten gaan, uit angst dat hun kat mogelijk besmet kan worden met het coronavirus of een bron van besmetting kan vormen voor het gezin. In huishoudens met meerdere katten, waar de katten normaal gesproken de ruimte hebben om naar buiten te gaan en elkaar op die manier te vermijden, kan dit ook voor extra spanningen zorgen tussen de katten onderling. Maar ook in huishoudens met één kat en geen kinderen kan de veranderingen van routine zorgen voor stress. De onrust, angst of stress die honden en katten ervaren door de veranderde situatie, hoeft zich niet te uiten in (voor ons) zichtbare angst om toch effecten op het geestelijke en lichamelijke welzijn te hebben. Hou zoveel mogelijk een normale dagelijkse routine aan. Gaat uw hond normaal gesproken met een hondenuitlaat mee, of speelt hij/zij veel met andere honden in het park maar kan dat nu niet? Zorg dan voor een mentale uitdaging voor uw hond. Dit is natuurlijk ook geschikt voor honden waarbij de dagelijkse routine niet veranderd is. Zorg ervoor dat uw kat een eigen plek heeft waar hij/zij zich kan afzonderen. Katten kiezen hiervoor graag hoge plekken uit, zodat ze de omgeving goed kunnen overzien. Als u meerdere katten heeft, is het belangrijk om voor elke kat een eigen (hoge) plek te hebben. Socialisatie is het proces waarbij pups en kittens leren om te gaan met alles wat ze in hun latere leeftijd kunnen tegenkomen. Een succesvolle socialisatieperiode zorgt ervoor dat katten en honden een positieve relatie kunnen opbouwen met de leden van het gezin en eventuele andere dieren in het huishouden, en zich staande kunnen houden in de omgeving. In de sensitieve of primaire socialisatieperiode gaat het leren van nieuwe dingen het snelst en staan de pups en kittens ook open om nieuwe dingen te leren, zonder dat ze er direct bang van worden. Ze leren tolereren dat er mensen om zich heen zijn en andere dieren, maar ook huishoudelijke apparaten en hun geluiden, zoals stofzuigers. De sensitieve socialisatieperiode van kittens ligt tussen 2 en 7 weken leeftijd. Die van pups ligt tussen 3 en 9 tot 14 weken leeftijd. De socialisatieperiode is niet voorbij na deze leeftijd, maar verloopt langzamer en met meer moeite. Na 7 weken (kittens) en 9 weken (pups) is er angst voor nieuwe dingen en moet het tegendeel bewezen worden. Dit is een overblijfsel van de periode waarin honden en katten niet in een huiselijke omgeving opgroeiden. Na de geboorte, de zogenoemde neonatale periode, zijn de ogen en oen nog gesloten. De pups en kittens blijven in het nest. Langzaam worden ze steeds mobieler, gaan hun ogen en oren open en kunnen ze zich vrijer voortbewegen. In de sensitieve socialisatieperiode zijn ze minder snel bang. Ze leren zo dat er andere dieren, namelijk hun nestgenootjes, om zich heen zijn. Ze leren zo ook de directe omgeving kennen. Naarmate dieren mobieler worden en zich verder van het nest gaan bewegen, lopen ze meer risico. Ze kunnen door een roofdier gepakt worden, of onder een auto terecht komen. Daarom zijn dieren vanaf latere leeftijd (7 weken bij katten en 9 tot 14 weken bij honden) in eerste instantie angstig voor nieuwe dingen. Dit betekent niet dat ze niet meer kunnen socialiseren, maar het kost meer tijd en positieve ervaringen. Socialisatie van pups en kittens is nodig om zich zonder angst en stress te kunnen handhaven in hun nieuwe huis. Het is daarom van belang dat pups en kittens tijdens de sensitieve socialisatieperiode positieve ervaringen op doen met alles wat ze gedurende de rest van hun leven moeten herkennen als veilig. Denk hierbij aan verschillende typen mensen: mannen en vrouwen, maar ook bijvoorbeeld mannen met een baard, mensen met een hoed of paraplu. Maar ook aan het geluid van de stofzuiger of televisie moet een pup of kitten in deze periode worden blootgesteld. Het eerste deel van de socialisatie vindt plaats bij de fokker of particulier waar het nestje geboren wordt. Op het moment dat u een pup of kitten in huis neemt, is een belangrijk deel van de socialisatie al geweest. Bij de meeste kittens is de primaire socialisatiefase afgesloten voordat ze bij u in huis komen. Dit betekent echter niet dat de socialisatie helemaal voorbij is. Ook na de primaire socialisatiefase is het erg belangrijk dat de dieren op een positieve manier kennis blijven maken met nieuwe mensen, nieuwe omgevingen en nieuwe dieren. Gevolgen slechte socialisatie Gebrek aan socialisatie kan grote gevolgen hebben voor het welzijn van het dier op latere leeftijd. Zo kunnen de dieren angstig zijn voor normale huishoudelijke voorwerpen of geluiden, zoals de stofzuiger. Of voor andere honden in het park. Hierdoor ervaart het dier chronische stress op dagelijkse basis, met alle (geestelijke en lichamelijke) gevolgen van dien. De angst kan ook leiden tot agressie, zowel naar mensen als andere dieren. Knelpunten socialisatie tijdens de coronacrisis Veel mensen besluiten juist in deze tijd om een dier aan te schaffen. Vanwege het thuiswerken hebben veel mensen nu tijd om een pup zindelijk te maken of een hond of kat te verwelkomen in hun huis en te laten wennen. Daarnaast biedt een huisdier in deze tijd ook een bron van steun en een vorm van sociaal contact. Sta er bij het aanschaffen van een huisdier bij stil dat ze niet voor even zijn. Als u straks weer aan het werk moet, heeft u dan ook voldoende tijd om de hond uit te laten of de kattenbak te verschonen? Ook zijn het voor veel mensen onzekere tijden. De verwachting is dat er een economische crisis volgt. Als u uw baan kwijt zou raken, kunt u dan ook nog voor een huisdier zorgen? Hierbij moet niet alleen rekening gehouden worden met de kosten voor voer, maar ook (vaak onvoorziene) dierenartskosten. Als u een jong dier aanschaft, moet hij/zij mogelijk nog gevaccineerd en gecastreerd worden. En een ongeluk zit helaas in een klein hoekje. Als uw dier medische verzorging nodig hebt, kunnen de kosten soms behoorlijk oplopen. Als u hier geen spaarpotje voor hebt, is het ook belangrijk om na te denken over een verzekering. Wij moedigen het nemen van huisdieren zeker aan. Verschillende onderzoeken hebben aangetoond dat het hebben van huisdieren goed is voor onze mentale en fysieke gezondheid. Maar denk er wel goed over na! Er verschijnen veel berichten op met name social media over besmette honden, katten of andere dieren. Verschillende instanties wereldwijd houden zich bezig met het monitoren en testen van dieren. Tot nu toe is er geen aanwijzing dat honden en katten zelf ziekteverschijnselen krijgen van dit coronavirus. Ook zijn er tot nu toe geen aanwijzingen dat u geïnfecteerd kan raken via contact met een hond of kat. De hond: mans beste vriend
De hond is het oudste gedomesticeerde dier. Ze leven naar schatting al 15.000 jaar aan onze zijde. Tegenwoordig vormen ze een echt onderdeel van het gezin. Ze gaan mee op vakantie, of eigenaren gaan niet op vakantie vanwege de hond. Honden vervullen de behoefte die mensen hebben aan gezelschap, vriendschap, onvoorwaardelijke liefde en affectie.
Door verschillende processen tijdens de evolutie is de hond uitgegroeid tot “mans beste vriend”. Niet alleen vanuit het oogpunt van de mens, maar ook vanuit het oogpunt van de (huis)hond.
Heeft de huidige situatie ook nadelen voor onze trouwe viervoeters? De wandelingen in het park zijn waarschijnlijk anders. In plaats van te spelen met andere honden en aangehaald te worden door andere mensen in het park, zullen de wandelingen nu veelal alleen met de baas zijn. Ook het voortdurend thuis zijn van de eigenaar kan negatieve gevolgen hebben voor honden. Hoewel veel honden het alleen maar leuk zullen vinden dat iedereen thuis is, kan het ook als stressvol worden ervaren.
Bovendien is aangetoond dat als hondeneigenaren stress ervaren, de hoeveelheid stress-hormoon bij de honden zelf ook toeneemt. De huidige situatie en onzekerheid zal voor veel mensen zorgen tot hogere concentraties van hun stress-hormoon. Deze stress wordt, in ieder geval hormoon gezien, overgenomen door de honden. De kat: een zelfstandig gewoontedier
Lichamelijke klachten die kunnen ontstaan door stress
Onrust, angst en stress zorgen ervoor dat processen in het lichaam anders verlopen. Er vinden veranderingen plaats in onder andere de hoeveelheid cortisol en adrenaline in het lichaam. Deze veranderingen hebben gevolgen voor veel verschillende organen. Lichamelijke klachten die kunnen ontstaan door stress zijn onder andere:
Stress voorkomen bij uw hond
Zorg ervoor dat uw hond een eigen plek heeft waar hij/zij zich kan afzonderen. Als u kinderen heeft, leg uw kinderen dan uit dat ze hond niet mogen aaien als hij/zij daar ligt.
Er zijn verschillende manieren om honden bezig te houden dichtbij huis. Zo zijn er verschillende voedselpuzzels of “slow-bowls”. Uw hond is dan langer bezig met eten en moet er meer moeite voor doen. Dit is niet alleen beter voor het maagdarmkanaal, maar kan een hond ook mentaal bezig houden. Er zijn voedselpuzzels verkrijgbaar, maar u kunt ook zelf iets knutselen. Eenvoudigere manieren zijn verstoppen van brokjes in huis, verstop brokjes onder doosjes zoals een eierdoos of onder een oud shirt.
Honden gebruiken ook graag hun neus. Een snuffelmat kan hierbij voor verrijking zorgen. Een snuffelmat is eenvoudig zelf te maken met een dweil of badmat.
Heeft uw hond verlatingsangst en had u dit onder controle voor de maatregelen ingingen? Probeer dan nu al uw hond af en toe alleen te laten, zodat u de tijd die hij/zij alleen is langzaam komt opbouwen. Op deze manier kan uw hond eraan wennen dat u niet voor altijd thuis bent.
Had u de verlatingsangst niet onder controle voor de maatregelen? Het is wel belangrijk om hier iets mee te doen. Verlatingsangst is een aantasting van het welzijn van de hond. Het is een veelvoorkomende redenen voor het afstaan van honden. Ook is er een risico op het ontstaan van andere angsten, zoals geluidsangst. Wij doen mee aan een onderzoek naar een medicijn voor verlatingsangst. In september hopen wij dit onderzoek weer te kunnen oppakken. Informeer of u en uw hond in aanmerking komen voor het onderzoek. Ook als u niet in aanmerking komt, of niet mee wilt doen met onderzoek, kunnen wij u en uw hond wel helpen!Stress voorkomen bij uw kat
Komt uw kat normaal gesproken buiten, maar houdt u uw kat nu uit voorzorg binnen? Dan is het extra belangrijk om te zorgen voor spelmogelijkheden en hersen-activiteiten (“braingames”). Voerpuzzels zijn een ideale manier van verrijking voor uw kat. Er zijn verschillende soorten voerpuzzels verkrijgbaar, maar ze zijn ook eenvoudig zelf te maken. Zo kunt u brokjes aanbieden in een lege eierdoos, of in een PET-fles waarin u gaatjes gemaakt hebt.
Katten die nu binnen gehouden worden, zijn mogelijk niet gewend om de kattenbak te gebruiken. Het kan helpen om een laagje aarde in plaats van kattengrit te gebruiken. Pups en kittens: gemiste socialisatie
Een dier dat niet of onvoldoende gesocialiseerd is, kan later gedragsproblemen ontwikkelen. Zo zal een pup of kitten die nooit een man gezien heeft tijdens de eerste socialisatieperiode in eerste instantie angstig reageren op de aanwezigheid van mannen. In dit voorbeeld kan “man” door van alles vervangen worden: kinderen, maar ook auto’s, trams, bussen of andere dieren. Ook handelingen zoals het geven van pillen, borstelen en het knippen van de nagels valt hieronder.
De socialisatie van pups en kittens wordt momenteel bemoeilijkt door de coronacrisis. Het belang van een goede socialisatie mag echter niet onderschat worden. Probeer waar mogelijk uw pup of kitten positieve contacten te hebben met de leden van uw gezin, maar als het voor uw eigen gezondheid en veiligheid mogelijk is, ook met andere mensen. Voor puppies is het ook belangrijk om contact te hebben met andere en verschillende soorten honden. Dier aanschaffen
Coronavirus en de huidige situatie rondom huisdieren
