Wat doen onze katten buiten eigenlijk?
Op deze vraag zijn meermalen antwoorden gezocht door onderzoekers uit de hele wereld. Ook katteneigenaren zullen het zich vaak afgevraagd hebben – misschien zelfs dagelijks! Eindelijk hebben onderzoekers aan een Universiteit in de staat Georgia in de Verenigde Staten, in samenwerking National Geographic, een mooie manier gevonden om echt te zien wat onze katten zien als ze op stap zijn: Kittycams.
Kittycams zijn kleine compacte filmcameraatjes met een USB stick zodat de beelden opgeslagen kunnen worden en naderhand kunnen worden afgespeeld. Ze kunnen om de hals van een kat gehangen worden aan een bandje, net als een belletje of naamplaatje. Naar verhouding zijn ze toch nog best groot voor een kat. Van zo'n 55 katten is het dagelijkse routine gevolgd. Al deze katten waren gezond, gecastreerd/gesteriliseerd en zijn in verschillende seizoenen gevolgd. En wat blijkt, wat doen onze katten het meest als ze buiten zitten: stilzitten! Ook bleek dat onze katten 'mooi weer diertjes' zijn. Ze zijn minder buiten als het koud en/of nat is en als ze dan buiten zijn, zijn ze minder actief.
Verrassender was wat ze deden als ze wel ondernemend werden. Er werd gekeken naar risicogedrag en jagen. Als onderdeel van jachtgedrag werd gekeken naar hoeveel katten echt jagen, wat ze vingen en het percentage van de werkelijk gevangen prooidieren dat mee naar huis werd genomen.
Als risicogedrag werd aangemerkt:
- de weg oversteken
- confrontaties met andere katten
- elders eten en drinken
- op daken klimmen
- ergens in kruipen waar er moeilijk uit te komen is
Deze zaken werden speciaal in de gaten gehouden. Er werd echter nog wel meer risicogedrag gezien, vaak echt opmerkelijk. Voor we dat bekijken, vraag ik eerst de katteneigenaren die dit lezen om zich een voorstelling te maken over wat hun eigen kat doet. Denk u dat uw kat risico's neemt? Welk risicogedrag denkt u dat uw kat vertoont?
Maar liefst 85% van de katten vertoonde één of meer vormen van risicogedrag. De percentages zullen anders zijn in onze stadstuinen, maar dit is wat ze vonden. De weg oversteken deden 45% van de katten. Confrontaties met andere katten kwamen in 25% van de gevallen voor. Elders eten gebeurde net zo vaak, 25% van uw katten eet dus ook bij iemand anders. Als je gevaarlijke gedragingen als op daken klimmen en in benauwde plekken kruipen bijeen schaart, doet 40% van de katten aan onverantwoord gedrag. Ontmoetingen met andere katten kunnen om twee redenen risicovol zijn: ze kunnen ziektes onderling verspreiden en ze kunnen gaan vechten om hun territorium. Wie deed het meest aan risicogedrag? Dit zal niet verrassen: jonge, mannelijke katten. Dames en oudere katten deden minder vaak aan risicogedrag.
In onze Amsterdamse situatie vermoed ik echter dat een aantal zaken net wat anders uit zullen uitpakken. Vergeleken met een woonwijk in Georgia zitten onze huizen dichter op elkaar, zijn er meer katten per vierkante meter en is er minder toegang tot de straat. Dat betekent waarschijnlijk dat een minder groot percentage van de katten in Amsterdam een weg zouden kunnen oversteken,ook al zouden ze dat willen, omdat ze er gewoon niet bij kunnen. Het betekent dat ze moeilijker andere katten kunnen vermijden, dat er dus vaker contact zal zijn met andere katten. Ook vermoed ik dat ze, omdat het makkelijker is om meer huishoudens te bezoeken, vaker elders wat eten dan de genoemde 25%.
Elders eten was overigens niet altijd de maaltijd van de buurkat verorberen. Er werd gefilmd hoe katten bijvoorbeeld uit modderige poeltjes rioolwater dronken en antivries oplapten van onder auto's vandaan. Dat moet als waarschuwing dienen voor diegenen die denken dat hun katten alleen gezonde dingen zullen eten. Niet alle katten kunnen hun nieuwsgierigheid bedwingen, niet alle katten kiezen verstandige dingen om te eten. Eén van onze klanten vertelde me ooit dat ze haar kat beschimmelde spaghetti had zien eten dat achtergelaten was door bouwvakkers. Eigenlijk is het raar dat we denken dat zij daar slimmer in zouden zijn dan dat wij dat zijn – wij zijn lang niet altijd verstandig voor wat betreft datgene wat we in onze monden steken!
Dan het jagen nog: 45% van de katten ving prooi. Slechts een kwart van wat ze vingen brachten ze daadwerkelijk mee naar huis. Daarmee is de hoeveelheid prooidieren die katten vangen jaren lang te laag ingeschat. Een kwart van wat ze vangen eten ze op, en de helft laten ze ergens achter voordat ze naar huis toe gaan. Wat ze vingen bleek gewoonweg datgene te zijn wat ze makkelijk konden vangen. Heeft u kikkers in de buurt, dan vangen ze kikkers. Zijn dat muizen of mollen, dan vangen ze dat. Vogels zijn moeilijkere prooi tenzij iemand het makkelijk maakt voor de katten door voederstations voor vogels te plaatsen waar de kat goed bij kan. Ratten blijken helemaal geen geliefde prooi van de kat. Die zijn doorgaans net een maatje te groot...
Een troost kan zijn dat het gros van de wilde diertjes die door katten 'vermoord' worden niet door onze verwende huiskatjes gedood worden. Een ander onderzoek, ook uitgevoerd in de Verenigde Staten, heeft een betrouwbare model ontwikkeld voor het schatten van de hoeveelheid vogels,reptielen, amfibieën en zoogdieren die alle katten – zowel huiskatten als verwilderde katten – jaarlijks vangen. Zorgelijk is dat dit voornamelijk gebeurt door verwilderde katten, die onderhouden worden door goedbedoelende vrijwilligers en particulieren. Vooral de katten die gevangen,gesteriliseerd of gecastreerd worden en vervolgens weer uitgezet worden zijn verantwoordelijk voor veel van de doden, maar liefst 70%. Onze minister bevoorkeurt deze handelswijze om de verwilderde kattenpopulatie te beheersen. Of het de beste keuze is voor het behoud van de Nederlandse fauna, is dus maar de vraag. Na mensen bleken katten de grootse moordenaars te zijn van inheemse fauna in de VS – een hele prestatie.
Veterinair zijn deze zaken ook van belang. Als uw kat buiten komt, zeker als het jong en mannelijk is, loopt het meer risico dan u denkt op aanrijdingen en andere ongelukken. Als uw kat buiten komt en op dieet staat, is de kans toch wel redelijk groot dat het elders zondigt tegen zijn of haar dieet. Als u vermoedt dat uw kat jaagt, vangt het véél meer dan u denkt en loopt het veel meer worminfecties op dan u denkt! Hoe veel katten komt uw kat buiten tegen? Zijn deze allemaal geënt? Is uw kat goed geënt? Als u zich afvraagt of er iemand in de buurt is die katten vergiftigt, kan het best zijn dat dat niet aan een vervelende katten-hater ligt, maar aan vervuiling op straat of in tuinen dat aantrekkelijk is gebleken voor katten. Antivries, lelies, tulpen, narcissen, rattengif, slakkengif, vergiftigde muizen en slakken, ze komen het allemaal buiten tegen. Allemaal zijn ze giftig voor katten en kunnen in kleine hoeveelheden o.a. nierfalen veroorzaken. En wij maar denken dat onze katten niet zo dom zullen zijn om ze even uit te proberen...
