Columns/Patiënt v.h. kwartaal

Patiënt van het kwartaal: Miep heeft jeuk

De eigenaren van Miep is radeloos: Miep heeft jeuk, en niet zo’n beetje ook. Van de eens volle, glanzende zwarte vacht is weinig meer over. Ook in de spreekkamer is het duidelijk dat Miep jeuk heeft: zodra je haar achterhand aanraakt, begint ze fanatiek te krabben. De andere kat in huis, Kees, heeft nergens last van. Beide katten zijn vorige maand behandeld met een vlooiendruppel, maar ondanks dat heeft Miep nog steeds jeuk.

Bij Miep kunnen we geen vlooien vinden. We besluiten de vlooienkam door Kees zijn vacht te halen. Zijn vacht blijkt vol met zwarte puntjes te zitten. We leggen het materiaal op een stukje wit papier en maken het een beetje nat. Aan het eind van consult hebben we het probleem gevonden: vlooien! De zwarte puntjes zijn vlooienpoepjes. Ze lopen rood uit in contact met water, omdat de ontlasting van een vlo bestaat uit verteerd bloed. Miep is zo fanatiek aan het krabben, bijten en likken, dat we bij haar geen vlooien en vlooienpoepjes meer kunnen vinden: die zijn allemaal in de maag van Miep beland. Kees stoort zich niet aan het gekriebel van de vlooien, dus heeft ze, gelukkig voor ons, laten zitten.

De eigenaren zijn blij dat we het probleem van Miep gevonden hebben. Helaas is het geen probleem dat binnen enkele dagen is opgelost: het kan wel 3 maanden duren voor alle vlooien gedood zijn. De vlooien zijn er immers ook niet sinds gisteren: de vlooien die we op Kees gevonden hebben, zijn afkomstig van eitjes die 3 tot 8 weken geleden gelegd zijn. In het huis van Miep en Kees heeft zich al een heuse biomassa van vlooien gevormd. Om dit te begrijpen, is het belangrijk om de levenscyclus van de vlo te kennen.

Levenscyclus van de vlo
De meest voorkomende vlo bij katten én honden is de kattenvlo (Ctenocephalides felis). De vrouwelijke vlooien hebben een gastheer nodig om eitjes te kunnen leggen. Dit kunnen honden of katten zijn, maar ook andere dieren, zoals egels. Zodra een vlo een geschikte gastheer gevonden heeft, kan zij elke 24 uur wel 40 tot 50 eieren leggen. De eitjes rollen van de vacht van het dier en komen in de omgeving terecht. Uit de eitjes komen larven. De larven zijn bang voor licht en zullen zich verplaatsen naar een donkere plek, zoals tussen plinten of diep in het tapijt. De larven zullen zich na een aantal dagen verpoppen. Uit deze poppen komen uiteindelijk nieuwe volwassen vlooien. Hoe lang deze cyclus duurt, is deels afhankelijk van de temperatuur in de omgeving: hoe warmer de omgeving, hoe sneller de ontwikkeling gaat. Gemiddeld duurt het 3 tot 8 weken voor de volwassen vlo uit het eitje ontstaan is, maar het kan wel 300 dagen duren. De pop ontwikkelt zich in een cocon tot een volwassen vlo. De vlo hoeft niet direct uit deze veilige cocon te komen. Zodra de vlo uit de cocon stapt, moet hij binnen een week bloed kunnen zuigen om te overleven. In de cocon kunnen de vlooien vele malen langer overleven. De volwassen vlooien blijven daarom in hun veilige cocon totdat er een gastheer langskomt. Door vibraties in de omgeving merkt de vlo dat er een gastheer in de buurt is en komt hij uit zijn cocon. Een vlo kan wel 140 dagen in de cocon blijven.

Biomassa
De meeste vlooien bevinden zich niet op het huisdier, maar in huis: de eitjes, larven en poppen vormen het grootste gedeelte van de vlooienpopulatie in huis. Dit wordt de biomassa genoemd. Uit deze biomassa ontstaan nieuwe volwassen vlooien. Als we vlooien vinden op een huisdier, zijn dit volwassen vlooien afkomstig uit eitjes die 3 tot 8 weken geleden gelegd zijn. Dus ook als u pas net een vlo vindt, zijn er al 1 tot 2 maanden vlooien in uw huis aanwezig. Elke vrouwelijke vlo kan elke dag wel 50 eitjes leggen, dus in uw huis bevindt zich inmiddels een enorme biomassa! Wat u ziet op uw huisdier, is slechts het topje van de ijsberg.

Miep is vorige maand behandeld met een antivlo-middel: hoe kan zij nu nog vlooien hebben?
Miep is een maand geleden behandeld met een middel tegen vlooien. Hierbij zijn alleen de volwassen vlooien gedood. De eieren, larven en poppen komen pas in contact met dit middel als ze zich hebben ontwikkeld tot volwassen vlooien en Miep bijten. Dat er nu nog vlooien zijn, betekent dus niet dat het vlo-middel niet werkt. De volwassen vlooien die vorige maand op Miep zaten zijn wel gedood, maar uit de eitjes, larven en poppen hebben zich nieuwe volwassen vlooien ontwikkeld.
Als er geen nieuwe eitjes meer komen, duurt het ongeveer 8 weken voordat alle eitjes zich hebben ontwikkeld tot volwassen vlooien. Het duurt daarom gemiddeld 3 maanden voordat u geen vlooien meer vindt op uw huisdier.

Is er een manier om van de biomassa af te komen?
De vlo-middelen die u op uw dier aanbrengt, doden alleen de volwassen vlooien. Een vlo moet uw dier bijten om met het middel in contact te komen. De eieren, larven en poppen in uw huis gaan hier dus niet dood van.
Er zijn middelen waarmee u de omgeving kunt behandelen. Deze middelen doden alleen de eitjes en larven. Een pop zit immers veilig in zijn cocon en zal daarom niet met het middel in contact komen. De enige manier om van de poppen in de omgeving af te komen, is door ze mechanisch te verwijderen: schoonmaken en stofzuigen. Vergeet hierbij niet alle donkere kleine plekjes! Ook is het belangrijk om kleden of mandjes waar uw huisdier graag ligt te wassen.

Winter
Veel mensen gebruiken in de winter geen middelen tegen vlooien. Het is een hardnekkig fabeltje dat er geen vlooien kunnen zijn als het buiten koud is. Met name de poppen zijn goed bestand tegen verschillende omstandigheden. Als het kouder is, gaan de poppen niet dood. Het duurt alleen wel langer voordat de poppen zich ontwikkelen tot een volwassen vlo: bij kamertemperatuur (21 graden Celsius) duurt het 4 – 7 weken, terwijl de poppen er bij een temperatuur van 11 graden Celsius 20 weken over doen.
Daarnaast zullen de meeste huizen ook in de winter nog lekker warm zijn dankzij de centrale verwarming. Onze huizen zijn tijdens de wintermaanden juist een ideale plek voor vlooien!

Miep komt nooit buiten, hoe kan zij vlooien hebben?
Een ander hardnekkig fabeltje is dat binnenkatten geen vlooien kunnen krijgen. Uw kat komt misschien niet buiten, maar u zeer waarschijnlijk wel. Via onze schoenen en kleding kunnen we eenvoudig vlooien mee naar huis nemen. Ook kunnen vlooien eenvoudig door kiertjes via het ene huis naar het andere huis gaan.
Zodra een vrouwelijke vlo eitjes legt, duurt het slechts 3 tot 8 weken voor u 40 vlooien in huis hebt. Stel dat 50% van deze vlooien vrouwelijk zijn, dan heeft u na nog eens 3 tot 8 weken 800 nieuwe vlooien in huis…

Voorkomen is beter dan genezen
Zoals met veel dingen is het ook wat vlooien betreft beter voorkomen dan genezen: als uw huisdier eenmaal vlooien heeft, bent u in de meeste gevallen minimaal 3 maanden bezig om van de biomassa af te komen. Ook merkt u niet altijd aan uw kat dat hij of zij vlooien heeft: niet elke kat is even gevoelig voor de jeuk die een vlooienbeet veroorzaakt.

Er zijn verschillende soorten vlo-middelen. Er zijn middelen die u op uw huisdier aanbrengt (een zogenoemde spot-on) en middelen die u als koekje of pilletje aan uw huisdier geeft. Er zijn middelen die een maand werken en middelen die 3 maanden werken. Wij helpen u graag om een middel te zoeken welke geschikt is voor uw huisdier.

Belangrijkste dingen die u moet onthouden om te voorkomen dat uw kat of hond vlooien krijgt:

• Gebruik preventieve vlo-middelen gedurende het hele jaar. Ook als u geen vlooien (meer) ziet bij uw dier: 95% van de vlooienpopulatie bevindt zich in uw huis! Zodra u stopt met het behandelen van uw huisdier, duurt het 3 tot 8 weken voor er nieuwe volwassen vlooien uit de poppen gekomen zijn.
• Het duurt ongeveer 3 maanden voordat alle eieren, larven en poppen zich ontwikkeld hebben tot een volwassen vlo. Het kan daarom 3 maanden duren voordat u geen vlooien meer ziet op uw huisdier. Dit betekent niet dat het vlo-middel dat u gebruikt niet werkt.
• Behandel alle katten en honden in uw huis tegen vlooien, ook als u slechts bij één van hen vlooien ziet.
• Maak uw huis schoon. We bedoelen niet dat uw huis vies is, maar dat is de enige manier om van de poppen af te komen. Vooral de plaatsen waar uw kat of hond graag ligt zijn belangrijk. Voorkom dat deze poppen zich kunnen ontwikkelen tot volwassen vlooien!

fShare